YOUTUBE - MUSIC INDUSTRY HMASAWN NAN

Er. Chhungpuia Renthlei

Senior Technical Officer,

NIELIT AIZAWL

YouTube hi American online video-sharing platform a ni a, American e-commerce company PayPal a thawk Indiana University of Pennsylvania zirlai Chad Hurle-a leh a thian te pahnih University of Illinois a computer science zirlai Chen-a leh Karim-a ten San Mateo, California, United States a an siamchhuah a ni. Headquarter hi San Bruno, California ah a awm. YouTube.com Website hi February 14, 2005 Valentine's Day ah an register a.Website an siam atanga thla thumna ah YouTube video upload hmasa ber ni turin a enchhin nan April 23, 2005 khan Jawed Karim-a chuan “Me at the zoo” video an upload a.

He video hi 18-second chhung lek a rei a ni a, San Diego Zoo( sahuanah) sai hma ah a ding a,” Hei tunah sai hmah ka ding mek a ni” tih thu a sawilai a ni. Tun thleng hian a duh apiang entheihin he video hi a la awm a ni. I la en lo anih chuan han thlir ve chin teh aw. YouTube.com debut version an tlangzarh atangin May 2005 thleng khan 30,000 visitors an awm nghala. December 15, 2005 khan Official in an tlangzarh tak tak ta a ni.

YouTube tih hming an phuah chhan ber chu midang video upload kan en theih bakah keimahniin video kan upload theihna tura siam anih vang a ni ber mai. YouTube tih hming hi thumal pahnih You leh Tube hmanga phuah a ni. You tih chu English thumal pangngai “Nangmah” tihna a ni mai a. Tube tih chu “Television” tihna ani. Tube tih tawngkam hi tunhma lama Television motion picture khawl “cathode ray tube(CRT)” atanga lakchhuah a ni. Hun a rawn kal zel a CRT hi Liquid Crystal Display (LCD) in an thlaka, Tunah chuan CRT leh LCD aiah Light Emitting Diode (LED) kan hmang leh ta anih hi.Tichuan, YouTube hming awmzia chu Your Television tihna mai a ni.

March 2006 ah 5 million an tling a, 2006 tawp lamah phei chuan nitin 100 million videos upload a ni.Visitor an pung zel a, Traffic lamah harsatna an nei tan chho ta der mai a. YouTube.com website a muang a, a chang leh browse hleih theih lohvin a awm a. Server Hardware tur leh internet connection chak zawk neih turin Computer leh broadband connection an buaipui mek laiin copy right nei silovin Youtube ah video thenkhat upload a awm avangin anmahni ertu te complain avangin pawisa tam tham tak chawi an nei bawk nen, sum lamah harsatna an tawk chu a ni der mai a.

Youtube lei duh tur an zawng ta a. November 2006 khan US$ 1.65 billion in Google company in an lei a. Copy right chungchanga buaina chinfel hna an thawk nghal a, phalna la hmasa lo a copyrighted video files upload 10,0000( Singkhat) lai mai te chu a removea. YoutTube hmangtute tan anmahni hla leh video te copyrighted a pek a rem ti bawka. Entertainment companies te nen inremsiamna (agreement) mumal tak a neih pui a. November 2008 khan Metro-Goldwyn-Mayer, Inc. (MGM) te nen an in remsiam a, TV shows leh movies kar lahah advertisements an dah chho zel a. Tichuan, YouTube in hma a sawn zel a, Google tichangtlungtu ber leh sum hnar ber vawiin thlengin ani chho ta zel anih hi.

Information & Communication hmasawnna in a ken tel Globalisation’ chuan khawvel hi khaw khat ang maiin a suih fin a. Music industry lamah pawh mizo ten hmasawnna duhawm tak tak kan neih phah a. Globalisation thlipui chuan mass media (chanchinbu, TV, etc.) leh social media (YouTube, Facebook, Instagram, etc.) hmangin zai mite tan inphochhuahna kawng a hawng zau zel a. Tunah chuan Social media hi zaimite tan phei chuan invawrh larna hmanraw tangkai ber a ni hial ta.Hetih lai hian, Social media bawk hi zai mite career tichhetu leh sum hmuh tur ang pawh hmu theilo a siamtu a ni ve mek bawk a. A nihna takah zai mite hi social media hian khawvel zau zawk hmu thei turin min pawm kang a, hmingchhiatna ruamah min namthlu a, min kaitho leh a, hmasawnna kawngpuiah min hnuk kal dawr dawr a ni ber mai!

Kum 10 liam ta 2010 atang khan keini mizo te pawhin smartphone hmangin social media kan hmang lar tan a. Zaithiam thenkhat ten youtube leh facebookah an hla an dah a. Chu pawh anmahniin channel nei lovin, a fing hmasa thenkhat ten an lo upload sak kha a ni fo thin.Mizo zingah chuan Zorimawi hi Youtube Channel lian hmasa leh Subscriber pawh ngah hmasa a ni. IT literacy lama tan kan lak phawt chuan midang tihsak reng ngailovin, mahni ngei a duhthusam thlapa youtube channel neih a monitor hi zaithiam te hian kan ti thei vek a. Hetianga kan tih ngat chuan privacy leh security lamah pawh nasa takin kan him phah dawn a ni.

Hma kan sawn chho zel a, zaithiam tam tak ten mahni channel an siam a, sum lak luh theihna a nih avang hian eizawn nana hmang tawp te pawh kan awm ta nuk mai. A bik takin zai lama eizawng tan ngat phei chuan social media kaltlanga inpho lar thiam a tul hle.You tube hi tuna kan ṭhalaite culture siamtu pawimawh ber kan ti thei ang. Tin, sumdawnna nen a inzawm tlat avangin kan sum hmuhna hnar a kang chah loh nan inzawrh dan thiam a tul hle mai. You tube hmanga mipuite leh ṭhalaite lawm zawng tura kan tawktarh thiam leh thiam lohah a in nghat thui viau a ni. Thinlunga inhminna (soft power) hmanga midang hip theihna platform tha tak a ni.

Information Technology Act 2000 leh Copyright Act 1957 in a tarlan angin a neitu emaw a siam chhuaktu phalna la hmasa lova Music Video leh Audio Youtube Channel leh Internet-a upload a, pawisa siam nana hmangtu te hi Criminal case siam sak theih an ni a. Keini state ah chuan Mizoram Police Cyber Crime Cell te hi a chhui chhuahna kawnga hma latu ber an ni. Case chhui tur pawh an ngah sawt viau a, hetianga inhnamhnawih te hi Youtube leh Internet-a upload reng reng te la thla nghal turin an hriattir thin. Zai mite hi Youtube hmang nasa ber zinga mi kan nih avangin a tuartu(victim) emaw, thilsualtitu(Criminal) kan nih theih avangin fimkhur a tul hle.

Hetiang chungchanga hriat fiah duh leh zawh duh nei chuan a hnuaia tarlanah hian zawh theih reng a ni.

Economic Offences Wing,

SP(CID Crime) Office,

Contact no.

0389-2333741

-2335753

9612081851